Αρχαία Αρίσβη Παλαιόκαστρο Καλλονή Λέσβου

 
Η αρχαία Αρίσβη μία από τις έξι πόλεις κράτη της Λέσβου στην αρχαιότητα ήταν χτισμένη κοντά στο σημερινό ομώνυμο χωριό, στο λόφο «Παλαιόκαστρο» όπου και βρέθηκαν αρχαία ευρήματα. Πήρε το όνομά της από την κόρη του Μάκαρα, «Ηρόδοτος δε Αρίσβαν καλεί. το εθνικόν Αρισβαίος και Αρισβαία». Τον 5ο αιώνα π.Χ. οι Μηθυμναίοι εξόντωσαν τους κατοίκους της, η πόλις κατεστράφη από σεισμό. Ερείπιά της διασώζονται δίπλα από το Παλαιόκαστρο. Το χωριό που γνωρίζουμε σήμερα ως Αρίσβη λεγόταν παλαιότερα Άγιος Κοσμάς ή Αγκοσμάς επειδή εκεί βρισκόταν η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων: Αγίων Κοσμά και Δαμιανού. Οι Τούρκοι την ονόμασαν Τζουμαϊλή όταν την κατοίκησαν, επειδή ήταν ημέρα Παρασκευή (Τζουμαά στα τουρκικά) όταν την κατέκτησαν. Όταν έφυγαν οι Τούρκοι το 1922 ξανά ονομάστηκε Αρίσβη.